Strazbur, grad na granici Francuske i Nemačke, kao sedište nekoliko evropskih institucija predstavlja jednu od četiri neformalne prestonice Evropske Unije (uz Brisel, Luksemburg i Frankfurt na Majni), i praktično je sinonim evropskog parlamentarizma i pravde.
Međutim, van konteksta politike, Strazbur je i jedan turistički atraktivan grad sa mnogo kulturno-istorijskih znamenitosti, od kojih su najznačajnije koncentrisane u njegovom starom jezgru, poznatom kao Grand Il (Grande Île), koje je celo uvršteno na UNESCO-vu listu svetske baštine.
Iako se njegovo ime obično ne nalazi na spiskovima najzanimljivijih city-break odredišta Evrope, Strazbur itekako ima šta da ponudi namernicima, posebno zaljubljenicima u srednjoevropsku istoriju i arhitekturu, a ono najbitnije što u njemu vredi videti moguće je obići i za samo jedan dan.
Međutim, van konteksta politike, Strazbur je i jedan turistički atraktivan grad sa mnogo kulturno-istorijskih znamenitosti, od kojih su najznačajnije koncentrisane u njegovom starom jezgru, poznatom kao Grand Il (Grande Île), koje je celo uvršteno na UNESCO-vu listu svetske baštine.
Iako se njegovo ime obično ne nalazi na spiskovima najzanimljivijih city-break odredišta Evrope, Strazbur itekako ima šta da ponudi namernicima, posebno zaljubljenicima u srednjoevropsku istoriju i arhitekturu, a ono najbitnije što u njemu vredi videti moguće je obići i za samo jedan dan.
Današnji Strazbur razvio se iz rimskog vojnog logora po imenu Argentoratum osnovanog 12. godine pre naše ere, ali je to područje bilo naseljeno i ranije, o čemu svedoči samo ime ovog logora izvedeno iz galskog toponima Argantorati, koji bi se mogao prevesti kao "srebrno utvrđenje".
Ime Strazbur prvi put se javlja u V veku naše ere, i germanskog je porekla, sa značenjem "grad na putevima", odnosno "grad na raskršću" (nemački: Straßburg, alzaški: Strossburi, francuski: Strasbourg). Nije poznato kako i zašto je došlo do promene imena, ali je jasno da je novo ime proisteklo iz specifičnog položaja grada u graničnom području između nemačkih i francuskih zemalja, ali i tačno na pola puta između Mediterana i Severnog mora.
Ambivalentna i često kontradiktorna geopolitička situacija Strazbura i njegove okoline kroz istoriju možda je najsagledivija u imenu čitave ove oblasti zapadno od reke Rajne: Alzas (francuski: Alsace, nemački: Elsass), kao i većina toponima u tom regionu nemačkog je porekla, sa značenjem – "strana zemlja"…
Ime Strazbur prvi put se javlja u V veku naše ere, i germanskog je porekla, sa značenjem "grad na putevima", odnosno "grad na raskršću" (nemački: Straßburg, alzaški: Strossburi, francuski: Strasbourg). Nije poznato kako i zašto je došlo do promene imena, ali je jasno da je novo ime proisteklo iz specifičnog položaja grada u graničnom području između nemačkih i francuskih zemalja, ali i tačno na pola puta između Mediterana i Severnog mora.
Ambivalentna i često kontradiktorna geopolitička situacija Strazbura i njegove okoline kroz istoriju možda je najsagledivija u imenu čitave ove oblasti zapadno od reke Rajne: Alzas (francuski: Alsace, nemački: Elsass), kao i većina toponima u tom regionu nemačkog je porekla, sa značenjem – "strana zemlja"…
Kao i u samom imenu Alzasa, ali i Strazbura, kombinacija nemačkih i francuskih uticaja iznedrila je jedinstveni duh ovog prostora, koji je i bukvalno i figurativno na raskršću, ujedno i nemački i francuski i nešto sasvim autentično i samosvojno…
Tokom vekova Alzas je često menjao pripadnost između Francuske i Nemačke. Nakon Francusko-pruskog rata 1871. godine postao je deo novoformiranog Nemačkog carstva, posle I svetskog rata ponovo je pripojen Francuskoj, Nemačka ga je opet okupirala 1940. godine, ali je po završetku II svetskog rata definitivno vraćen Francuskoj. Alzas, a pogotovo Strazbur, i danas igraju važnu ulogu u povezivanju ove dve zemlje, i duhovno i fizički.
To je vidljivo i na primerima najistaknutijih ličnosti Strazbura, od kojih su mnogi ostavili trag i u francuskoj i u nemačkoj istoriji. U Strazburu su delovale mnoge ličnosti svetskog glasa poput Johanesa Gutenberga koji je rođen u nemačkom gradu Majncu ali je upravo tokom svog desetogodišnjeg boravka u Strazburu predstavio svetu izum štamparske prese, reformatora Žana Kalvina koji je ovde našao privremeno utočište nakon proterivanje iz Ženeve i Getea koji je ovde studirao pravo. Među rođenim Alzašanima posebno se ističu čuveni ilustrator Gistav Dore, dobitnik Nobelove nagrade za mir Albert Švajcer, pantomimičar Marsel Marso, fudbalski stručnjak Arsen Venger...
To je vidljivo i na primerima najistaknutijih ličnosti Strazbura, od kojih su mnogi ostavili trag i u francuskoj i u nemačkoj istoriji. U Strazburu su delovale mnoge ličnosti svetskog glasa poput Johanesa Gutenberga koji je rođen u nemačkom gradu Majncu ali je upravo tokom svog desetogodišnjeg boravka u Strazburu predstavio svetu izum štamparske prese, reformatora Žana Kalvina koji je ovde našao privremeno utočište nakon proterivanje iz Ženeve i Getea koji je ovde studirao pravo. Među rođenim Alzašanima posebno se ističu čuveni ilustrator Gistav Dore, dobitnik Nobelove nagrade za mir Albert Švajcer, pantomimičar Marsel Marso, fudbalski stručnjak Arsen Venger...
 |
| Gutenbergova statua na trgu koji nosi njegovo ime |
 |
| Albert Švajcer |
Današnji Strazbur je sa oko 300.000 stanovnika osmi grad po veličini u Francuskoj, ali po mišljenju mnogih po lepoti zauzima neprikosnoveno prvo mesto, a za to je najzaslužniji izuzetno očuvan stari deo grada.
Najuže staro jezgro Strazbura smešteno na rečnom ostrvu Grand Il (francuski: Grande Île - "veliko ostrvo") najznačajniji je deo grada u kulturno-istorijskom smislu i nešto što nezaobilazno treba videti prilikom posete ovom gradu.
U vreme nastanka srednjovekovnog Strazbura, Grand Il je bio jedno od mnoštva ostrva u razuđenoj delti ušća reke Il (francuski Ill, što etimološki nema nikakve veze sa rečju koja označava ostrvo) u obližnju Rajnu, koja je i danas čini prirodnu granicu između francuskih i nemačkih teritorija. Iako je ostrvo nastalo prirodnim putem, konačni oblik je dobilo uređivanjem sistema kanala i brana, koji je Strazburu omogućio efikasnu odbranu i razvoj trgovine.
U današnjem obliku Grand Il je približno dugačak 1,25 a širok 0,75 kilometara na najširem mestu, a kao remek-delo srednjoevropske arhitekture čitav je upisan na UNESCO-vu listu svetske baštine 1988. godine.
Najuže staro jezgro Strazbura smešteno na rečnom ostrvu Grand Il (francuski: Grande Île - "veliko ostrvo") najznačajniji je deo grada u kulturno-istorijskom smislu i nešto što nezaobilazno treba videti prilikom posete ovom gradu.
U vreme nastanka srednjovekovnog Strazbura, Grand Il je bio jedno od mnoštva ostrva u razuđenoj delti ušća reke Il (francuski Ill, što etimološki nema nikakve veze sa rečju koja označava ostrvo) u obližnju Rajnu, koja je i danas čini prirodnu granicu između francuskih i nemačkih teritorija. Iako je ostrvo nastalo prirodnim putem, konačni oblik je dobilo uređivanjem sistema kanala i brana, koji je Strazburu omogućio efikasnu odbranu i razvoj trgovine.
U današnjem obliku Grand Il je približno dugačak 1,25 a širok 0,75 kilometara na najširem mestu, a kao remek-delo srednjoevropske arhitekture čitav je upisan na UNESCO-vu listu svetske baštine 1988. godine.
 |
| Model ostrva Grand Il |
Katedrala je karakteristična po tome što je projektovana sa monumentalnim pročeljem sa dva tornja, od kojih je izveden samo jedan – od izgradnje drugog se odustalo kad se grad našao u finansijskim teškoćama tokom srednjeg veka. Ovako asimetrična silueta katedrale prepoznatljiva je iz velike daljine, a kažu da se osim iz Alzasa može videti i iz čuvenog Švarcvalda sa suprotne, nemačke strane Rajne. Za to je zaslužna i za vreme gradnje nesvakidašnja visina tornja od čitava 142 metra, što strazburšku katedralu čini najvišom građevinom kompletno završenom u srednjem veku, a od 1647. do 1874. godine važila je i za najvišu građevinu na celom svetu!
Na žalost ljubitelja pogleda iz visine, toranj je zbog relativno osetljivog materijala (peščara) od kog je zidan nedostupan za javnost, ali je zato panoramska terasa na mestu nikad izgrađenog drugog tornja otvorena za posetioce. Za to zadovoljstvo potrebno je odvojiti dosta vremena za čekanje u redu, budući da je strazburška katedrala jedan od retkih spomenika ovog tipa u Evropi za koji nije moguće zakazati posetu unapred preko interneta već se ulaznice kupuju isključivo na licu mesta, pa je uživanje u vizurama možda bolje preskočiti ako smo ograničeni vremenom za obilazak Strazbura…
Ipak, mada je katedrala i najveći i objektivno najznačajniji graditeljski spomenik Strazbura, kao arhitektonski simbol grada često se ističe mnogo mlađa (i upola manja) protestantska crkva Svetog Pavla (Église réformée Saint-Paul), podignuta krajem XIX veka u stilu neo-gotike ali na jako upečatljivoj lokaciji na samom špicu drugog ostrva severoistočno od Grand Il, zbog čega važi za jedan od najfotogeničnijih objekata u gradu.
Tradicionalna arhitektura Alzasa nastala je pod jakim nemačkim uticajima i odlikuju je vidljive drvene grede koje formiraju razne geometrijske šare na fasadama, obično obojene tamnim bojama, između kojih se nalaze zidani paneli ispune svetlijih tonova.
Krovovi alzaških kuća su obično vrlo strmi, što nije posledica oštrih zima sa mnogo snega (koje su u ovim krajevima retke) već rasprostranjenog kožarskog zanata u srednjem veku, koji je zahtevao velike tamne i suve prostore za sušenje i štavljenje kože za šta su se ovakvi tavani pokazali idealnim.
Jedna od najpoznatijih i najdekorativnijih kuća u Strazburu je kuća Kamercel (Kammerzell) u neposrednoj blizini katedrale, čija cela fasada je napravljena od rezbarenog drveta u kombinaciji sa velikim staklenim površinama.
Prvobitno je izgrađena 1427. godine, što je čini najstarijim sačuvanim rezidencijalnim objektom u gradu, a rekonstruisana 1467. i 1589. godine, od kada nije menjala izgled. Kuća Kamercel se ipak ne smatra tipičnim predstavnikom alzaške arhitekture već se pre svrstava u primere nemačke renesanse, ali to običnom posmatraču ne pravi nikakvu razliku, pogotovo po pitanju utiska koji ostavlja.
U kući se danas nalazi restoran, povezan sa hotelom u susednoj kući, sve sa iznenađujuće pristupačnim cenama s obzirom na lokaciju u najužem mogućem centru Strazbura.
Monumentalna barokna palata Rohan (Palais Rohan), čije unutrašnje dvorište gleda na katedralu a zadnja fasada direktno izlazi na reku, izgrađena sredinom XVIII veka kao rezidencija crkveno-svetovnih vladara iz porodice po kojoj je palata i nazvana, među toliko dopadljivih zgrada specifičnog alzaškog šarma naprosto ne može da dođe do izražaja.
Međutim, ova palata predstavlja jednu od istorijski najznačajnijih građevina ne samo Strazbura već i čitave Francuske, budući da su od samog otvaranja palate upravo ovde bili smešteni i gošćeni najistaknutiji gosti grada, među kojima neke od najbitnijih ličnosti na svetu u svoje doba. Tako je ovde boravilo više francuskih kraljeva, Marija Antoaneta je tu provela prvu noć na francuskom tlu, tu je gostovao Napoleon, kao i neki od najmoćnijih državnika XX veka poput Ronalda Regana, Helmuta Kola, Margaret Tačer, a 2009. godine u palati su se sreli tadašnji američki predsednik Barak Obama i njegov francuskih kolega Nikola Sarkozi.
Danas se u delu palate nalaze tri muzeja: arheološki, umetnički i muzej dekorativne umetnosti, od kojih je najvrednija postavka ovog prvog, sa mnoštvom artefakata iz predrimskog doba otkrivenih prilikom njene izgradnje, zbog čega se smatra da se baš na mestu današnje palate nalazila galska naseobina pre dolaska Rimljana.
Međutim, ova palata predstavlja jednu od istorijski najznačajnijih građevina ne samo Strazbura već i čitave Francuske, budući da su od samog otvaranja palate upravo ovde bili smešteni i gošćeni najistaknutiji gosti grada, među kojima neke od najbitnijih ličnosti na svetu u svoje doba. Tako je ovde boravilo više francuskih kraljeva, Marija Antoaneta je tu provela prvu noć na francuskom tlu, tu je gostovao Napoleon, kao i neki od najmoćnijih državnika XX veka poput Ronalda Regana, Helmuta Kola, Margaret Tačer, a 2009. godine u palati su se sreli tadašnji američki predsednik Barak Obama i njegov francuskih kolega Nikola Sarkozi.
Danas se u delu palate nalaze tri muzeja: arheološki, umetnički i muzej dekorativne umetnosti, od kojih je najvrednija postavka ovog prvog, sa mnoštvom artefakata iz predrimskog doba otkrivenih prilikom njene izgradnje, zbog čega se smatra da se baš na mestu današnje palate nalazila galska naseobina pre dolaska Rimljana.
Naziv "Mala Francuska" u početku je imao pogrdno značenje: u skladu sa lošom reputacijom kvarta, lokalne vlasti su krajem XVII veka ovde smestile prihvatilište za neizlečivo obolele, među kojima je bilo mnogo i zaraženih sifilisom – koji se u Nemačkoj kolokvijalno nazivao "francuskom bolešću", pa je tako i čitava četvrt po tome dobila ime…
Danas je Mala Francuska turistički najživlji deo Strazbura, sa mnogobrojnim kafeima, bistroima, restoranima, prodavnicama lepih stvari i suvenira, ali pre svega slikovitim prizorima za fotografisanje i uživanje u duhu prošlosti.
Između ostalog, u Maloj Francuskoj se nalazi i mala robna kuća "Alzaški Božić" ("Un Noël en Alsace"), u kojoj se božićni ukrasi i oprema prodaju preko cele godine.
Alzas je inače čuven po bogatim božićnim dekoracijama, a tokom cele zime skoro sve zgrade u gradu se prosto takmiče koja će biti šarenije (i kičastije) ukrašena, pa tako Strazbur nosi i nadimak "Prestonica Božića" ("Capitale de Noël"). Nažalost, nakon terorističkog napada na Božićnoj pijaci 2018. godine aktivnosti u gradu tokom zimskih praznika su značajno redukovane, ali se to ipak nije odrazilo i na količinu ukrasa na ulicama i fasadama...
Tipični alzaški suveniri koji nisu vezani za posebno doba godine su čovečuljci od đumbira ("gingerbread men"), pravi ili plišani, kao i igračke u obliku rode, za koju se u Alzasu smatra da donosi sreću pa predstavlja i svojevrstan simbol ovog regiona.
Malo uzvodno od Male Francuske nalazi se i jedan od upečatljivih simbola grada – Vobanova brana (Barrage Vauban) iz XVII veka, nazvana po čuvenom vojnom inženjeru po čijem nacrtu je napravljena, a koji je zaslužan i za raspored zidina Petrovaradinske tvrđave.
Ovaj jedinstveni odbrambeni objekat u isto vreme je funkcionisao kao most sa grudobranom, prevodnica za manja plovila, ali i brana osmišljena tako da potopi delove južno od grada u slučaju napada sa te strane.
Vobanova brana je danas omiljeno mesto za šetnju, sa vidikovcem sa kog se pruža lep pogled na Malu Francusku i niz fortifikacionih kula sa južne strane ostrva Grand Il, dok su u unutrašnjosti brane izložene originalne statue sa katedrale i palate Rohan demontirane tokom raznih rekonstrukcija i na licu mesta zamenjene replikama otpornijim na atmosferske prilike.
Vobanova brana je danas omiljeno mesto za šetnju, sa vidikovcem sa kog se pruža lep pogled na Malu Francusku i niz fortifikacionih kula sa južne strane ostrva Grand Il, dok su u unutrašnjosti brane izložene originalne statue sa katedrale i palate Rohan demontirane tokom raznih rekonstrukcija i na licu mesta zamenjene replikama otpornijim na atmosferske prilike.
Među arhitektonski zanimljivijim zgradama (bar za entuzijaste za srednjovekovnu arhitekturu) je i zgrada stare carinarnice (francuski: Ancienne Douane, alzaški: s'Kaafhüs), na samoj obali reke Il. Prvobitno izgrađena 1358. godine, sve do početka XIX veka predstavljala je najvažniji poslovni objekat u gradu, a kada je carina izmeštena iz nje pretvorena je u tržnicu (prvo samo vina, duvana i ribe a kasnije i ostalih lokalnih proizvoda), što je i danas primarna funkcija zgrade.
Teško je oštećena u američkom bombardovanju 1944. godine, toliko da su gradske vlasti čak razmišljale da je sruše do temelja i na njenom mestu naprave parking, ali je ipak obnovljena šezdesetih godina na osnovu originalnih srednjovekovnih planova. Od 1966 godine se u zgradi nalazi i restoran specijalizovan za lokalnu alzašku kuhinju, sa drvenom terasom direktno iznad reke.
Kada je reč o alzaškoj kuhinji, ona spaja uticaje francuske i nemačke kuhinje sa mnogo jela karakterističnih za obe strane Rajne (i to možda više za nemačku), ali i sa nekim specijalitetima koji potiču baš iz ovog kraja.
Za tipična alzaška jela važe šukrut (choucroute – doslovno "kiseli kupus") od kiselog kupusa sa mesom i krompirom, i bekeofe (baeckeoffe – "pekarska peć"), vrsta đuveča sa mesom i povrćem mariniranim u vinu i aromatičnim začinima. Kao brza hrana veoma je rasprostranjen takozvani tart flambe (francuski: tarte flambée, alzaški: flammekueche), vrsta tanke pogače slične italijanskoj pici, sa različitim dodacima od kojih je najčešća i najtradicionalnija kombinacija kisele pavlake, slanine i crnog luka.
Alzas je i postojbina nekih poznatih francuskih sireva, među kojima je verovatno najčuveniji Munster – meki kremasti kravlji sir tvrde korice nastao u manastirima planina Vogezi.
Autentičnim lokalnim proizvodom smatraju se i kolači od đumbira (francuski: pain d'épices – "začinjeni hleb"), ali je najpopularniji poslastičarski proizvod naravno makaron, u svim mogućim i nemogućim bojama i ukusima...
Spoj nemačke i francuske kulture odražava se i u izboru pića. Dok se u ostatku Francuske više pije vino, ovde je mnogo zastupljenije pivo, naročito lokalni alzaški lageri i pšenična piva. Preko 50% ukupne proizvodnje piva u Francuskoj dešava se u Alzasu, a najčuveniji lokalni proizvod je Kronenbourg 1664, mutno pšenično pivo prvi put napravljeno u Strazburu 1664. godine, koje se i danas pravi po istoj recepturi.
Vinska regija Alzasa karakteristična je po tome što ima samo tri oznake geografskog porekla (za razliku od drugih delova Francuske u kojima sopstvenu geografsku oznaku ima svaki grad, a neretko i posebni vinogradi) – i to jednu za crvena, bela i roze vina u globalu, jednu za penušava vina i jednu za bela vina od takozvanih plemenitih alzaških sorti u koje spadaju rizling, muskat, burgundac i traminac. Samim tim, Alzas je jedini vinski region u Francuskoj u kojem je dozvoljeno pravljenje sortnih vina od grožđa iz različitih vinograda, što opet čini alzaška vina generalno manje cenjenim u odnosu na ona iz ostatka Francuske, sa izuzetkom rizlinga i traminca koji se svrstavaju među kvalitetnije u svetu.
Među njima su i Parc de l'Orangerie, park sa botaničkom baštom i mini zoo vrtom koji se prostire na površini od 26 hektara, klasicistička Rajnska palata (Palais du Rhin) – službena carska rezidencija koju su Nemci izgradili kako bi potvrdili svoju dominaciju nad Strazburom nakon aneksije Alzasa posle Francusko-pruskog rata 1871. godine, takozvana "Bašta na dve reke" (francuski: Jardin des deux Rives, nemački: Garten der zwei Ufer) – park sa šetalištima na preko 40 hektara u zoni izmeđa reka Il i Rajne, sa obe strane granice...
U Strazburu postoji tridesetak muzeja, od kojih je Muzej savremene umetnosti među najvećim tog tipa u celoj Francuskoj, pa samo za obilazak svega toga treba odvojiti nekoliko nedelja a ne dana...
Međutim, ono po čemu je Strazbur najpoznatiji najširoj javnosti su institucije koncentrisane u delu grada nazvanom Evropska četvrt, u kojoj se nalaze Evropski parlament, Evropski sud za ljudska prava, sedište Saveta Evrope, kancelarija Evropskog zaštitnika građana...
Srbija važi za jednu od zemalja iz koje dolazi najviše prijava Evropskom sudu za ljudska prava; primera radi, u 2024. godini sudu je podneto 1965 prijava, od čega je 1953 odbačeno kao neprihvatljivo (što ne odstupa od proseka odbačenih prijava drugih država), a od preostalih 12 u 11 je utvrđena bar jedna instanca kršenja osnovnih ljudskih prava...
Sve institucije grupisane u Evropskoj četvrti Strazbura mogu se obići turistički za jedan dan (većina doduše samo spolja), a da li se u njima za to vreme može nešto i rešiti, diskutabilno je...
 |
| Evropski parlament |
 |
| Evropski sud za ljudska prava |
Uprkos tome što se njegovo najuže staro jezgro može obići za relativno malo vremena, Strazbur je površinski ogroman grad koji je u celosti nemoguće obilaziti isključivo pešice. Zato u Strazburu postoji razvijena mreža javnog prevoza koji odlično povezuje sve delove grada međusobno, ali i grad sa drugim gradovima u okruženju.
U tom smislu je vrlo specifičan tramvaj, koji spaja istorijski centar Strazbura sa nemačkim gradićem Kel (Kehl) sa suprotne strane Rajne, što zapravo čini Kel odličnom bazom za posetu Strazburu budući da su cene smeštaja sa nemačke strane prilično niže. Sa druge strane, sam Kel nema zanimljivih sadržaja, i praktično funkcioniše kao prekogranično predgrađe Strazbura... Od centra Kela do centra Strazbura tramvajem se putuje dvadesetak minuta.
Zanimljiv vid javnog prevoza su i putnički brodići koji povezuju lokalitete na rekama i kanalima, a u samom centru postoji i turistički vozić koji saobraća po ostrvu Grand Il.
Iako najuži istorijski centar Strazbura jeste umnogome prilagođen pešacima, ipak ne predstavlja pravu pešačku zonu u punom smislu jer se pešačke ulice prekidaju i smenjuju sa onima sa redovnim saobraćajem, a automobili se mogu videti čak i u zatvorenim i zavučenim prolazima...
Omiljeno prevozno sredstvo u gradu ipak je bicikl, koji se može videti na svakom ćošku, a po potrebi može se i iznajmiti. A na kraju krajeva, biciklom se može i doći u Strazbur... Čik da vas neko spreči!
Kojim god povodom i na koji god način otišli u Strazbur, ovo je jedan od onih gradova čija atmosfera odiše neprolaznim šarmom i živim duhom starih vremena, ali pre svega jednim opuštenim kosmopolitizmom i zato nije floskula reći da ovde svako može da se oseća kao kod kuće.
Strazbur nije samo administrativno središte Evrope, grad pravde i politike, već i grad prepun istorijskog nasleđa različitih uticaja ali i savremenog mentaliteta, što sve u simbiozi stvara jedinstvenu i autentičnu celinu koju vredi doživeti bez obzira na godišnje doba.
Mada je za jedan dan apsolutno neizvodljivo makar i na blic videti baš sve što jedna od četiri "prestonice Evrope" ima da ponudi namernicima, toliko vremena je sasvim dovoljno da se njegovo istorijsko srce obiđe natenane, bez žurbe.
Naravno, s obzirom na to koliko je udaljen od nas, jednodnevni izlet samo do Strazbura u kakvoj god organizaciji prosto nema smisla, ali bilo koju priliku da se ovaj grad poseti - na nekom proputovanju ili kao obilazak u sklopu neke druge ture u okolini - ne bi trebalo propustiti...
Нема коментара:
Постави коментар