Nikolajevska crkva u Vognju

Selo Voganj praktično je spojeno sa Rumom, pa putnici u prolazu često i ne shvate da se radi o dva zasebna naselja. Ipak, Voganj ima podjednako dugu istoriju kao naselje čijoj opštini danas pripada. O tome svedoči i crkva posvećena Svetom Nikoli u centru sela, izgrađena u vreme kada je i danas mnogo veća Ruma imala samo jednu crkvenu građevinu od čvrstog materijala.

Crkva Svetog Nikole (iliti Srpski pravoslavni hram prenosa moštiju Svetog oca Nikolaja, kako glasi njeno puno ime), podignuta je sredinom XVIII veka. Ne postoje pouzdani podaci o tačnoj godini izgradnje, mada neki izvori pominju 1756. godinu. Prema stilskim odlikama, crkva pripada baroknoj arhitekturi, karakterističnoj za sakralne građevine u Vojvodini u tom periodu.

Arhitektonski snimak crkve iz 1902. godine

U pitanju je jednobrodna građevina, sa nešto užom polukružnom apsidom na istočnoj i prizidanim zvonikom na zapadnoj strani. Naos je iznutra podeljen u tri traveja sa polukružnim svodovima, a ova podela je spolja prikazana plitkim i jednostavnim pilastrima. U fasadnim poljima smenjuju se prozori i slepe niše, sa polukružnim lukom i bez dodatne dekoracije. Fasade se završavaju slepim frizom i jakim profilisanim vencem.

Na zapadnoj strani broda prizidan je skladan trospratni zvonik, sa dekorativnim portalom, profilisanim prozorima i četiri slepa časovnika. Zvonik je završen karakterističnom dekorativnom kapom od lima, sa jednim jastukom, lanternom i "jabukom" sa krstom na vrhu.

Crkva Svetog Nikole u Vognju kategorisana je kao kulturno dobro od velikog značaja, i od 1997. godine nalazi se pod zaštitom države. Mada je sama crkva vrlo tipična za podneblje u kom se nalazi, velika porta sa brezama i četinarima i mali park ispred porte, sa spomen-obeležjem učesnicima Ticanove bune (koja je podignuta upravo u Vognju, 1807. godine), čine ceo ambijent neobično prijatnim, naročito u kontrastu prema frekventnoj saobraćajnici koja spaja Rumu i Sremsku Mitrovicu i prolazi neposredno uz crkveno dvorište.

Nažalost, ono što najviše narušava sliku ambijenta upravo je ne baš sjajno stanje ove građevine, navlaženih i okrunjenih fasada (i to više sa izložene, severne strane) i uleglog krova.

Ukoliko sve bude išlo po planu, sanacija krova trebalo bi da bude izvršena tokom leta, a u planu za neko dogledno vreme je i sanacija fasada, koji bi mogla da se realizuje u fazama. Uz malo sreće, naći će se sredstava i za obnovu fasade, tako da bi crkva uskoro mogla da zasija punim sjajem.

Jedno mesto duge istorije poput Vognja svakako to zaslužuje.